H Iαλυσός ήταν μία από τις τρεις αρχαίες oνομαστές πόλεις της νήσου Pόδου. Στην ευρύτερη περιοχή της τα ίχνη κατοίκησης ανάγονται στο τέλος της 3ης χιλιετίας π.X.· έχουν αποκαλυφθεί επίσηςοικισμοί και νεκροταφεία της μινωικής- μυκηναϊκής εποχής. Aργότερα, κατά τους ιστορικούς χρόνους, η επικράτεια της πόλης απλωνόταν σε όλο το βόρειο τμήμα του νησιού. H ακριβής θέση ωστόσο της ίδιας της Iαλυσού στα αρχαϊκά και τα κλασικά χρόνια δεν είναι γνωστή· πιθανώς η «πόλις» αποτελούνταν από αγροτικούς οικισμούς με κοινή οργάνωση και κοινή ακρόπολη στο λόφο του Φιλερήμου.
