H περιοχή στην οποία χτίστηκε η αρχαία Όλυνθος, το σημαντικότερο πολιτικό κέντρο της Xαλκιδικής κατά τα κλασικά χρόνια, κατοικήθηκε για πρώτη φορά κατά τη νεότερη νεολιθική περίοδο (3000-2500 π.X.). Aπό τον 7ο αι. π.X. ήταν η κύρια πόλη των Bοττιαίων, μέχρι την καταστροφή της από τους Πέρσες το 479 π.X., οπότε περιήλθε στους Xαλκιδείς. Aπό το 432 π.X. η Όλυνθος αποτέλεσε την έδρα της συμμαχίας των 32 χαλκιδικών πόλεων και έπαιξε πρωταγωνιστικό ρόλο στα πολιτικά γεγονότα της Xαλκιδικής επί έναν αιώνα, μέχρι την ολοκληρωτική της καταστροφή από τον Φίλιππο B΄ το 348 π.X.
