Χτισμένη στις δυτικές πλαγιές του Ελικώνα, κοντά στην αρχαία Στείριδα, η μονή του Οσίου Λουκά είναι ένα από τα σημαντικότερα και καλύτερα διατηρημένα μνημεία του βυζαντινού πολιτισμού. Κτίσμα υψηλής τέχνης και αισθητικής, αποτέλεσε, από την οικοδόμησή του το 10ο αιώνα, καλλιτεχνικό πρότυπο και σημείο αναφοράς για ολόκληρη την κεντρική και νότια Ελλάδα. Κατά τη λατινοκρατία και την τουρκοκρατία (13ος αι. και εξής) το μοναστήρι αντιμετώπισε αντίξοες συνθήκες. Στην πρόσφατη ιστορία του, σημαντικές καταστροφές προκλήθηκαν από τα οθωμανικά στρατεύματα κατά την ελληνική επανάσταση (1823) και από βομβαρδισμούς κατά το Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο (1943).
