Κτισμένη σε θέση προνομιακή, στην αριστερή όχθη του ηλειακού Πηνειού, η αρχαία Ήλις υπήρξε πρωτεύουσα του κράτους των Ηλείων και διοργανώτρια πόλη των Ολυμπιακών Αγώνων της αρχαιότητος. Ανθρώπινη παρουσία υποδηλώνεται στους προϊστορικούς χρόνους (περ. 120000 π.Χ. και εξής) και σχετική ανάπτυξη παρατηρείται κατά την εποχή του Χαλκού (2800-1100 π.Χ.). Κατά παράδοση που διασώζει ο Παυσανίας, το 12ο αι. π.Χ. ο Αιτωλός Όξυλος γίνεται ιδρυτής, πρώτος βασιλέας-οικιστής της Ήλιδος, και καθιερώνει τους Ολυμπιακούς Αγώνες.
